Diễn biến Đại Việt tấn công nhà Nguyên

Năm 1313, quân Việt tấn công vào Vân Động[6] thuộc châu Trấn Yên đốt phá các kho tàng, sau đó rút lui.[7]

Tiếp sau đó, chia quân làm 3 đạo tấn công[8] các xứ Lôi Động, Tri Động và châu Quy Thuận, châu Dưỡng Lợi.[6] Đóng quân ở các nơi đó. Trong đó, đích thân vua nhà Trần chỉ huy cánh quân chiếm đóng châu Dưỡng Lợi.[9]

Quan lại nhà Nguyên cấp báo lên hoàng đế của họ về việc Đại Việt xâm chiếm đất đai[10] yêu cầu được hỗ trợ.

Tháng 4, quân Việt càn quét ở châu Dưỡng Lợi, giết 2.000 người[11] để trả thù.[9] Một số tài liệu ghi nhận rất nhiều tù binh bị mang đi.

Nhà Nguyên đình nghị hội quân Hồ Quảng phản công.[12][lower-alpha 1]

Vua Nguyên phái hai viên quan là A Lý Ôn Sa và Lưu Nguyên Hanh đến Hồ Quảng điều tra tình hình, sự việc được tâu lại vua Nguyên. Chờ mãi không thấy sứ thần Đại Việt đến, vua Nguyên đã cho họ làm sứ thần đến Đại Việt. Họ mang thư sang hỏi Đại Việt về xung đột vừa xảy ra. Lưu Nguyên Hanh trách:[14]

"Trước kia, nhà Hán đặt ra chín quận, danh giáo hóa của Trung Quốc đã tràn lan tới. Huống chi, An Nam đối với Trung Quốc, nào là dâng địa đồ, nào là nộp lệ cống, danh phận trên dưới đã phân minh, Trung Quốc đối với An Nam, thì ban cho một cách đầy đặn không kể đến việc đáp lại đơn sơ, cái ơn huệ yên ủy người phương xa thật là hết sức. Như thế thánh triều có phụ bạc gì quý quốc đâu! Thế mà bây giờ sao lại tự nhiên gây ra sự không yên lành, dùng sức ngông cuồng để mở rộng bờ cõi. Tuy nói riêng về đất ở du thôn, thì việc quan hệ rất nhỏ, nhưng nói chung về dư đồ nhà nước, thì quan hệ rất to. Hơn nữa, những người bị giết, bị cướp đều là những dân, những hộ đã ghi vào sổ của triều đình. Vậy người chủ trương làm việc ấy không rõ là ai?"

Vua Trần Anh Tông vốn có thái độ thẳng thắn trừng trị hành động lấn chiếm lãnh thổ[15] nhưng trả lời một cách biện minh: "Đấy là những người nhỏ mọn ở ngoài biên giới tự làm việc không yên lành, nước tôi biết thế nào được việc ấy".[16]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Đại Việt tấn công nhà Nguyên https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=E1tQAQA... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=E1tQAQA... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=E1tQAQA... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=LF9QAQA... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=LF9QAQA... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=LF9QAQA... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=NpsIGHW... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=NpsIGHW... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=NpsIGHW... https://books.google.com.vn/books?hl=vi&id=NpsIGHW...